گوش اندام حسی است که امواج صوتی را دریافت میکند. این عضو از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است و امواج صوتی دریافتی مراحل مختلفی را درون آن طی میکنند تا به اعصاب شنوایی برسند. گوش انسان قادر است فرکانس بین ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز را درک کند که به این محدوده، محدوده شنوایی انسان میگویند. عدم کارکرد صحیح گوش در این بازه به هر دلیلی، نشان دهنده وجود اختلالاتی در عملکرد سیستم شنوایی انسان است. اختلالات شنیداری می تواند خفیف، متوسط، شدید یا خیلی شدید باشد که به مورد آخر «ناشنوایی» گفته می شود و فرد هیچ صدایی حتی با شدت بالا را نمیشنود. قرار گرفتن گوش انسان در معرض صداهای بلند (۸۵ دسی بل یا بالاتر) می تواند آسیب همیشگی به شنوایی انسان وارد کند. گوش انسان همچنین قابلیت خود پاکسازی دارد؛ به این معنی که نیازی به پاک کردن آن ندارید و خودش این کار را انجام میدهد. با این حال، تجمع بیش از اندازه جرم در گوشها نیاز به پاکسازی دارد و باید برای این کار به پزشک مراجعه شود.
ساختار گوش و فرآیند شنوایی انسان
ساختمان گوش از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است اما در حالت کلی گوش را میتوان به سه قسمت تقسیم کرد:
۱. گوش خارجی: امواج صوتی را جمع آوری و متمرکز میسازد.
۲. گوش میانی: امواج را تقویت و منتقل میکند.
۳. گوش داخلی: امواج منتقل شده از گوش میانی را دریافت و به سیستم عصبی منتقل میکند.
گوش خارجي شامل لاله، كانال و پرده گوش (پرده تمپان) مي باشد که رشد آن در سراسر عمر انسان ادامه دارد و این فرایند هیچ گاه متوقف نمیشود.. لاله گوش اصوات را دريافت و جمع آوري كرده و اين اصوات را به سمت كانال گوش هدايت مي كند. كانال گوش خارجي مسيري براي عبور صوت به سمت پرده تمپان مي باشد. پرده تمپان غشاي بسيار نازكي است كه كانال را از گوش مياني جدا مي كند. اصوات پس از عبور از کانال گوش خارجي به پرده گوش برخورد مي كند و پرده گوش متناسب با تغييرات امواج صوتي مرتعش مي شود. گوش مياني حفره كوچكي است كه در آن سه استخوان بسيار ظريف و کوچک و هم چنين ضمايم ديگري وجود دارند. اين استخوان های کوچک که ریزترین استخوانهای بدن انسان نیز هستند (استخوانهای رکابی، سندانی و چکشی) همراه با ارتعاش و حركت پرده تمپان به حركت در مي آيند و امواج صوتي را تقويت كرده و به حلزون گوش داخلي منتقل مي كنند. در گام بعدی، گوش داخلي که شامل حلزون گوش و بخش هاي مربوط به تعادل مي باشد وارد عمل می شود. حلزون گوش حاوي مايع مخصوصي است كه بعد از برخورد امواج صوتي به آن مرتعش مي شود. در حلزون سلول هاي گيرنده عصبي وجود دارند كه با جابجايي مايع داخل حلزون پيام هاي عصبي توليد مي كنند. عصب شنوايي پيام هاي عصبي را از حلزون به مغز منتقل مي كند. مغز اين پيام ها را دريافت كرده و تفسير مي كند و به اين ترتيب عمل شنيدن اصوات و درك گفتار انجام مي شود.